ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021: ਡੈਨੋਨ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਡਬਲਯੂ ਡਬਲਯੂ ਐਫ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਕਾਂਜਲੀ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਿ੍ਰਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਏਕੀਕਰਣ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗਾਂ, ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਸੰਗਠਨਾਂ, ਮਾਹਿਰਾਂ, ਸਮਾਜਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਕਾਂਜਲੀ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਏਕੀਕਿ੍ਰਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੇਗਾ, ਜੋ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਰੀਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਬਹੁ-ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਰੋਡਮੈਪ ਹੈ।
ਕਾਂਜਲੀ ਵੇਟਲੈਂਡ 183 ਹੈਕਟੇਅਰ ਦਾ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਵੈਟਲੈਂਡ ਹੈ ਜੋ 1870 ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਨਦੀ ਉੱਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ 2002 ਵਿੱਚ ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀ ਹੋਣ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਦੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਹਰੀਕੇ ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਸੈਂਕਚੂਅਰੀ - ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਬਚਾਅ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 210 ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਾਂਜਲੀ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਨੂੰ ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਕਾਰਕ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਦਾ ਓਵਰ-ਐਬਸਟ੍ਰੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮੋੜ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਰਸਾਇਣਕ ਤੀਬਰ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਏਕੀਕਿ੍ਰਤ ਬੇਸਿਨ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਣ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਕਸਤ ਕਰੇਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਂਜਲੀ, ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਅਤੇ ਹਰੀਕੇ ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਸੈਂਕਚੂਅਰੀ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਏਗੀ।
ਰਵੀ ਸਿੰਘ, ਸੱਕਤਰ-ਜਨਰਲ ਅਤੇ ਸੀ.ਈ.ਓ., ਡਬਲਯੂ ਡਬਲਯੂ ਐਫ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਈਕੋਸਿਸਟਮਾਂ- ਕਾਂਜਲੀ, ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਅਤੇ ਹਰੀਕੇ ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਸੈਂਕਚੂਅਰੀ ਦੀ ਈਕੋਲੌਜਿਕਲ ਅਤੇ ਹਾਇਡ੍ਰੋਲੌਜਿਕਲ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਨੂੰ ਰੀਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਅਮੀਰ ਜੀਵ-ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਈ, ਖਾਸਕਰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਈ ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਦੀ ਡਾਲਫਿਨ ਅਤੇ ਸਮੁਦਾਇਆਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਵੇਗਾ।”
ਡੈਨੋਨ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹਿਮਾਂਸ਼ੂ ਬਖਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਡੈਨੋਨ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਡਬਲਯੂ ਡਬਲਯੂ ਐਫ ਇੰਡੀਆ ਨਾਲ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰਹਿ, ਇੱਕ ਸਿਹਤ ਏਜੰਡਾ ਲਈ ਵਾਟਰ ਸਟੀਵਾਰਡਸ਼ਿਪ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ ਅਤੇ ਡਬਲਯੂ ਡਬਲਯੂ ਐਫ ਇੰਡੀਆ ਵਲੋਂ ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਰਿਜ਼ਰਵ ਅਤੇ ਕਾਂਜਲੀ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਸਾਡੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਮੌਜੂਦਾ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਕਾਂਜਲੀ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟ (ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਵੈੱਟਲੈਂਡ) ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਜਲ-ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਆਵਾਸ ‘ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਏਗੀ।”
ਡਬਲਯੂ ਡਬਲਯੂ ਐਫ ਇੰਡੀਆ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਦੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੇਗੀ, ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁ-ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਈ ਇੱਕ ਨਮੂਨਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੈੱਟਲੈਂਡ ਮਿੱਤਰ (ਵੈਟਰਲੈਂਡਜ਼ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ) ਦਾ ਇੱਕ ਨੈਟਵਰਕ ਤਿਆਰ ਕਰੇਗੀ। ਖੇਤਰ ਦੇ 30 ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਟਰ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਖੇਤੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ, ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਭਿਆਸ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।