ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਹੀਦ ਜਿਸਦੀ ਸਮਾਧ ਤੇ 44 ਸਾਲ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਨੇ ਬੰਨੀ ਰੱਖੜੀ ਤੇ ਹੁਣ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨਦੀਆਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ
- ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੇ-ਬਚਾਉਂਦੇ 1977 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਪਾਈ ਸੀ ਸ਼ਹੀਦ ਕਮਲਜੀਤ ਨੇ ਸ਼ਹਾਦਤ
ਰੋਹਿਤ ਗੁਪਤਾ
ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ 11 ਅਗਸਤ 2022 - ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਤੇ ਭੈਣ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਯਾਦ ਨਾ ਆਵੇ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।ਕੱਚੇ ਧਾਗੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭੈਣ ਦੀਆਂ ਮੰਗੀਆਂ ਦੁਆਵਾਂ ਮੁਸੀਬਤ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਭਰਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ ਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਬੱਝੀ ਇੱਕ ਭੈਣ ਜਲੰਧਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਕੌਰ, ਆਪਣੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਰਾ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਮੇਟੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਦੀ ਜ਼ੀਰੋ ਲਾਈਨ ’ਤੇ ਸਥਿਤ ਪਿੰਡ ਸਿੰਬਲ ਦੀ ਬੀ.ਐਸ.ਐਫ. ਦੀ ਚੌਕੀ ’ਤੇ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਸਮਾਧ ‘ਤੇ ਪਿਛਲੇ 43 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਦੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ।
ਪਰ 6 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭਰਾ ਭੈਣ ਦੇ ਇਸ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ 44 ਵੇਂ ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਭੈਣ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਕੌਰ ਦੇ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਡੋਰੀ ਟੁੱਟ ਗਈ। ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਚਲੀ ਗਈ। ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਭਰਾ ਦੀ ਸਮਾਧ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਕੌਰ ਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਅਮਿਤ ਪਾਲ ਕੌਰ ਨੇ ਉਸ ਸਾਲ ਸਿੰਬਲ ਚੌਕੀ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਮਾਧ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਚੌਕੀ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਬੀ.ਐੱਸ.ਐੱਫ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸੈਨਿਕ ਪਰਿਵਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਗੇ।
ਸ਼ਹੀਦ ਸੈਨਿਕ ਪਰਿਵਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਕੁੰਵਰ ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵਿੱਕੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਭੈਣ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਲ ਕੌਰ ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਗਏ ਸਨ ਤਾਂ ਇਸ ਭੈਣ ਨੇ ਸਭਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਣ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਹੀਦ ਕਮਲਜੀਤ ਦੀ ਸਮਾਧ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦੀ 43 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਪਰੰਪਰਾ ਰੁਕਣੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੀ, ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ ਇੱਥੇ ਨਾ ਪਹੁੰਚੇ। ਇਸ ਵਾਅਦੇ ਦੀ ਡੋਰੀ ਨਾਲ ਬੱਝ ਕੇ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਿਆਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਲ ਕੋਰ ਦੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਸਮਾਧ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ 6 ਸਾਲੋੰ ਤੋਂ ਬਖੂਬੀ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਜਿਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਮਲਜੀਤ ਨੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪਾਈ, ਉਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ ਅਤੇ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਵੱਲੋਂ 50 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਸਮਾਧ ’ਤੇ ਰੇਸ਼ਮੀ ਤਾਰਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ ਅਤੇ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਨਮ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿੰਡ ਸਿੰਬਲ ਦੇ ਲੋਕ ਅੱਜ ਵੀ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਸੀਹਾ ਮੰਨ ਕੇ ਪੂਜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਰਾਖੇ ਭਰਾ ਦੀ ਸਮਾਧ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੋਸਟ ‘ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਬੀ.ਐੱਸ.ਐੱਫ. ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਗੁੱਟ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਕਿ ਬੇਸ਼ੱਕ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਲ ਕੌਰ ਦਾ ਸਾਹ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਰੱਖੜੀ ਬੰਧਨ ਦਾ ਇਹ ਅਟੁੱਟ ਬੰਧਨ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟੇਗਾ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਚੌਕੀ ਦੇ ਕੰਪਨੀ ਕਮਾਂਡਰ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਕਮਾਂਡੈਂਟ ਸੂਦਨ ਕੁਮਾਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਠੁੱਕਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਹੱਦੀ ਭੈਣਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਗੁੱਟ ‘ਤੇ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਰੱਖੜੀ ਸੂਤਰ ਸਾਡੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਰੱਖਿਆ ਕਰੇਗਾ। ਅੱਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੂੰਹ ਬੋਲਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਗੁੱਟ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹੀ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੀਲ ਦੂਰ ਬੈਠੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦਿੱਤੀ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਆਖਰੀ ਬੂੰਦ ਤੱਕ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦੇ ਰਹਾਂਗੇ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨਲ ਕੇ.ਐਲ ਗੁਪਤਾ ਦੇ ਭਰਾ ਸੁਰਿੰਦਰ ਗੁਪਤਾ, ਸ਼ਹੀਦ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਦੀਵਾਨ ਚੰਦ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੁਮਿਤਰੀ ਦੇਵੀ, ਪੁੱਤਰ ਲਾਲ ਚੰਦ, ਸ਼ਹੀਦ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ੌਰਿਆ ਚੱਕਰ ਦੇ ਭਰਾ ਬੂਈ ਲਾਲ, ਸ਼ਹੀਦ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਜਤਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਾਜੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ, ਸ਼ਹੀਦ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਸ. ਮਨਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਤਪਾਲ ਅੱਤਰੀ, ਸ਼ਹੀਦ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਮਨਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨਾਨਕ ਚੰਦ, ਸੂਬੇਦਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਪਠਾਨੀਆ, ਸਰਪੰਚ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸੂਬੇਦਾਰ ਮੇਜਰ ਅਮਰਦੀਪ, ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਲਵਜਨ, ਏ. ਐਸ.ਆਈ ਲਕਸ਼ਮਣ, ਹੈੱਡ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੰਦ, ਐਚ.ਸੀ ਰਾਮ ਬਹਾਦਰ, ਐਚ.ਸੀ ਵਿਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ, ਐਚ.ਸੀ ਮਹਿਰਾਜ ਆਦਿ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।