ਅਸ਼ਟਾਮ (ਸਟੈਂਪ ਪੇਪਰ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ? 

ਦੀਪਕ ਗਰਗ 

ਕੋਟਕਪੂਰਾ 30 ਸਤੰਬਰ 2024- ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਲਈ ਅਸ਼ਟਾਮ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਸ਼ਟਾਮ ਸਿਰਫ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸ਼ਟਾਮ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਟੈਕਸ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਅਸ਼ਟਾਮ (ਸਟੈਂਪ ਪੇਪਰ ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ 

ਅਸ਼ਟਾਮ ਮਾਲ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਸ਼ਟਾਮ ਮੁਦਰਾ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਰੇਤਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ਟਾਮ ਜਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸਨੂੰ ਜਿਸ ਕੰਮ ਲਈ ਸਟੈਂਪ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹੀ ਉਸ ਕੰਮ ਲਈ ਵਰਤ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੀਮਤਾਂ ਹਨ, ਸਾਰੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਛੋਟੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੱਕ ਉਪਲਬਧ ਹਨ. ਇੱਕ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਾਲੀਆ ਟਿਕਟ ਨੂੰ  ਵੀ ਸਟੈਂਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੰਜਾਹ ਰੁਪਏ ਵਾਲੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸ਼ਟਾਮ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਐਕਟ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਟੈਂਪ ਐਕਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਕਟ ਅਸ਼ਟਾਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। 

ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਤਬਾਦਲੇ 'ਤੇ ਮਾਲ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਮਾਲੀਆ ਹੈ ਜੋ ਸਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਾਲੀਆ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਜਨਤਾ ਤੋਂ ਕੁਝ ਰਕਮ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਕੋਈ ਵੀ ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦਣ ਜਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਤਬਾਦਲਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਸਾਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। 

ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰਕਮ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਰ ਖਰੀਦਿਆ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਭਾਰਤੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸੌ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਾਉਣ ਲਈ, ਇੱਕ ਵਿਕਰੀ ਡੀਡ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸੇਲ ਡੀਡ 'ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਲਗਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ।

ਜਾਇਦਾਦ ਲਈ ਇੱਕ ਕੀਮਤ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਗਾਈਡਲਾਈਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸ਼ਟਾਮ ਵੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਅਦਾ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਲਈ 10 ਫੀਸਦੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਖਰੀਦਣੇ ਪੈਣਗੇ।

ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਵਿਕਰੀ ਡੀਡ, ਲੀਜ਼, ਰੈਂਟ ਡੀਡ, ਵਸੀਅਤ, ਪਾਵਰ ਆਫ਼ ਅਟਾਰਨੀ, ਕੋਈ ਵੀ ਹਲਫ਼ਨਾਮਾ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਭਾਗੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ, ਕੋਈ ਦਾਨ ਪੱਤਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਜ਼, ਉਸ 'ਤੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਜਾਂ ਸਟੈਂਪ ਪੇਪਰ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਕਿਸੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਲਗਏ ਜਾ ਸਕਦੇ, ਸਗੋਂ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਸ਼ਟਾਮ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕਹੇ ਗਏ ਰੁਪਿਆਂ ਦੇ ਹੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਲਗਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਘੱਟ ਰਕਮ ਦਾ ਅਸ਼ਟਾਮ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੂੰ ਵੈਧ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਅਸ਼ਟਾਮ ਕਿੱਥੋਂ ਖਰੀਦਣੇ ਹਨ: 

ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਾਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਅਸ਼ਟਾਮ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ, ਸਗੋਂ ਅਸ਼ਟਾਮ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰਡ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਤੋਂ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵੇਚਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵੇਚਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਕਮਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਦੀ ਇਹ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਜਿਸਟਰ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਅਸ਼ਟਾਮਾਂ ਦੀਆਂ ਐਂਟਰੀਆਂ ਰੱਖੇ ਜੋ ਉਸਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਲਈ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਰਜਿਸਟਰ ਅਦਾਲਤ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖੇ ਜਾਣਗੇ। ਅੱਗੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਗੇ। 

ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਖੇ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਅਪਾਹਿਜ ਕੋਟਾ ਤਹਿਤ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵੇਚਣ ਦਾ  ਲਾਇਸੈਂਸ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਛਾਣ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਨਹੀਂ ਵੇਚਦਾ, ਸਗੋਂ ਅਸ਼ਟਾਮ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਛਾਣ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਪੇਸ਼ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰ ਵਿੱਚ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਕਿਉਂ ਖਰੀਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਅਸ਼ਟਾਮ ਕਿੰਨੀ ਕੀਮਤ ਦਾ ਹੈ? 

ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਸ਼ਟਾਮ ਕਈ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਕੋਲ ਇੱਕ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ  ਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਖਰੀਦਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸ਼ਟਾਮ 'ਤੇ ਲਿਖੀ ਗਈ ਰਕਮ ਹੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਸ਼ਟਾਮ 100 ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 100 ਰੁਪਏ ਲੈਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਕਈ ਬਾਰ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਵੱਲੋਂ 100 ਰੁਪਏ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ 120 ਜਾਂ 200 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵੇਚਣ ਲਈ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੇਤਾ ਦਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ;

ਪੁਰਾਣੀ ਮਿਤੀ ਦਾ ਅਸ਼ਟਾਮ 

ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਤਬਾਦਲੇ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੁਰਾਣੀ ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸਧਾਰਨ ਜਾਲਸਾਜ਼ੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਜਾਅਲਸਾਜ਼ੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕੈਦ ਤੱਕ ਸਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਪੁਰਾਣੀ ਮਿਤੀ ਵਾਲੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੀ ਮਿਤੀ ਵਾਲੇ ਅਸ਼ਟਾਮ ਨਹੀਂ ਵੇਚਣੇ ਚਾਹੀਦੇ।

ਅਸ਼ਟਾਮ ਕੇਵਲ ਮੌਜੂਦਾ ਮਿਤੀ ਲਈ ਵੇਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਅਗਲੀ ਜਾਂ ਪਿਛਲੀ ਮਿਤੀ ਲਈ। ਅਸ਼ਟਾਮ 'ਤੇ ਉਸ ਦਿਨ ਲਈ ਹੀ ਐਂਟਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਜਿਸ ਦਿਨ ਵਿਅਕਤੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਖਰੀਦਣ ਆਇਆ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਜਾਂ ਪਿਛਲੀ ਮਿਤੀ ਲਈ ਕੋਈ ਐਂਟਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

ਜਾਅਲੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਜਾ 

ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਕਾਪੀ ਬਣਾਉਣਾ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨੋਟ ਦੀ ਕਾਪੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਕੋਡ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਲਈ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਾਅਲੀ ਅਸ਼ਟਾਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਅਪਰਾਧ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਤੱਕ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਗੈਰ ਨਿਆਂਇਕ ਅਸ਼ਟਾਮ 

ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਗੈਰ-ਨਿਆਇਕ ਅਸ਼ਟਾਮ ਲਿਖਿਆ ਹੂੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੈਰ-ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਅਸ਼ਟਾਮ ਕੀ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਨਿਆਂਇਕ ਅਸ਼ਟਾਮ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਨਿਆਇਕ ਅਸ਼ਟਾਮ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਿਵਲ ਕੇਸ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਦਾਲਤੀ ਫੀਸ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਕੋਰਟ ਫੀਸਾਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੋਰਟ ਫੀਸ ਐਕਟ ਅਧੀਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਅਦਾਲਤੀ ਫੀਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਅਸ਼ਟਾਮ ਨੂੰ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਅਸ਼ਟਾਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇੱਕ ਅਸ਼ਟਾਮ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਨਿਆਇਕ ਅਸ਼ਟਾਮ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਇਸ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਦਾਲਤੀ ਫੀਸ ਦੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।

ਇਸ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤਬਾਦਲੇ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਧਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਲਫ਼ਨਾਮੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਰਟ ਫੀਸ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਨ-ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਅਸ਼ਟਾਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਰਟ ਫੀਸ ਆਦਿ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵਕੀਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਆਨਲਾਈਨ ਅਸ਼ਟਾਮ (ਸਟੈਂਪ ਪੇਪਰ ) ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਲਿੰਕ - https://esahayak.io/stamp/start?state=Punjab