ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ 'ਇੰਦਰਾ', ਜਾਣੋ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਇਤਿਹਾਸ
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ 6ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਹਾਥੀ ਦੇ ਕੇ ਦੋਸਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ।
ਦੀਪਕ ਗਰਗ
ਕੋਟਕਪੂਰਾ 21 ਮਾਰਚ 2023 : ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੂਮਿਓ ਕਿਸ਼ਿਦਾ 20 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦੁਵੱਲੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਫੂਮਿਓ ਕਿਸ਼ਿਦਾ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਫੂਮੀਓ ਕਿਸ਼ਿਦਾ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਦਿਆਂ ਹੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 20 ਮਾਰਚ 2022 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨਾਲ 14ਵੇਂ ਭਾਰਤ-ਜਾਪਾਨ ਸਾਲਾਨਾ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।
https://twitter.com/narendramodi/status/1637815556412960769?t=AgoUZlWL620reQDzAWUxVA&s=19
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਮੁਤਾਬਕ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਆਪਸੀ ਸਬੰਧ ਛੇਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਏ ਸਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਦੋਂ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੁਆਰਾ ਜਾਪਾਨੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜਾਪਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।
ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੇ 'ਇੰਦਰਾ' ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਸੀ
ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਮਿੱਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਪਾਨ ਉੱਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਬੰਬਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਦੋ ਹਾਥੀ ਵੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬੀਤ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤਰਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਫਿਰ 2 ਅਕਤੂਬਰ 1949 ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹਿਰੂ ਨੂੰ ਜਾਪਾਨੀ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਜਾਪਾਨ ਭੇਜਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਫਿਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ 15 ਸਾਲ ਦਾ ਹਾਥੀ ਭੇਂਟ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ 'ਇੰਦਰਾ' ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਦਰਾ ਨੂੰ ਜਾਪਾਨ ਭੇਜਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਵੀ ਲਿਖੀ। ਜਿਸ 'ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ 'ਇੰਦਰਾ' ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਜੋਂ ਲਓ। ਇੰਦਰਾ ਬਹੁਤ ਚੁਸਤ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਸਬਰ ਹੈ। ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਹਾਥੀ ਨੇ ਜਾਪਾਨੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
https://twitter.com/IndiaHistorypic/status/1265706784884391937?t=qVU9ezxEfazDRY-gXDCNdg&s=19
ਇਸ ਦਿਨ ਇੰਦਰਾ ਦਾ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
25 ਸਤੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਇੰਦਰਾ ਯੂਨੋ ਦੇ ਚਿੜੀਆਘਰ ਪਹੁੰਚੀ। ਇੰਦਰਾ ਦਾ ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਚਿੜੀਆਘਰ 'ਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇੰਦਰਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਯੋਸ਼ੀਦਾ ਨੇ ਵੀ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ। ਤਦ ਤਾਦਾਮੀਚੀ ਕੋਗਾ ਚਿੜੀਆਘਰ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨਾ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਪਲ ਸੀ। ਫਿਰ ਦੋ ਮਹਾਵਤ ਵੀ ਇੰਦਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਗਏ। ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਹਾਥੀ ਮੈਸੂਰ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ ਹਦਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਇੰਦਰਾ ਨੂੰ ਸੁਗਯਾ ਅਤੇ ਸ਼ਿਬੂਆ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇੰਦਰਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਭਾਰਤੀ ਮਹਾਉਤਾਂ ਤੋਂ ਕਲਾਸਾਂ ਲੈਣੀਆਂ ਪਈਆਂ। ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗ ਗਏ।
ਜਾਪਾਨ ਇੰਦਰਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲ ਸਕਿਆ
1957 ਵਿੱਚ ਨਹਿਰੂ ਧੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਫਿਰ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਾ ਨਾਲ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਹਾਥੀ 1983 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਦੂਤ ਰਹੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਪਾਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਮਿਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਟੋਕੀਓ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸ਼ੁਨਿਚੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਨੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਜਾਪਾਨੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਸੁਪਨਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸਨੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ-ਜਾਪਾਨ ਦੋਸਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਇਹ ਤੋਹਫਾ ਸੱਚਮੁੱਚ ਅਨਮੋਲ ਸੀ!
ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ
ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਅਤੇ 28 ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਨੂੰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ। ਇਹ ਸੰਧੀ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਪਾਨ ਦੁਆਰਾ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਹੇ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ, ਤੂਫ਼ਾਨ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਤੋਂ ਉਭਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। 1957 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੋਬੂਸੁਕੇ ਕਿਸ਼ੀ ਦੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਪਾਨ ਨੇ ਵੀ 1958 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਜਾਪਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਈਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਏ
ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਗਸਤ 2000 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਯੋਸ਼ੀਰੋ ਮੋਰੀ ਦੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ਨੇ ਜਾਪਾਨ-ਭਾਰਤ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ 'ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਗਲੋਬਲ ਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪ' ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
ਅਪਰੈਲ 2005 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੁਨੀਚਿਰੋ ਕੋਇਜ਼ੂਮੀ ਦੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਜਾਪਾਨ-ਭਾਰਤ ਸੰਮੇਲਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦਸੰਬਰ 2006 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਾਪਾਨ ਫੇਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਾਪਾਨ-ਭਾਰਤ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ 'ਗਲੋਬਲ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲੀ' ਤੱਕ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਅਤੇ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੀ ਵਚਨਵੱਧਤਾ
ਸਤੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਿਖਰ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ 'ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪ' ਵਿੱਚ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਇਆ। ਦਸੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਆਬੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ-ਜਾਪਾਨ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲ ਬਣੇ?
ਨਵੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਆਬੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੰਬਰ 2017 'ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਆਸੀਆਨ ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਫਿਲੀਪੀਂਸ ਪਹੁੰਚੇ। ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ। ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੰਮੇਲਨ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਮਨੀਲਾ 'ਚ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ (ਭਾਰਤ, ਜਾਪਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ) ਨੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਠੰਡੇ ਬਸਤੇ 'ਚ ਪਏ ਕਵਾਡ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਨਾਲ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ
ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਸਤੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਯੋਸ਼ੀਹੀਦੇ ਸੁਗਾ ਵਿਚਕਾਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ, ਖੇਤਰੀ ਵਿਕਾਸ, ਵਪਾਰ, ਡਿਜੀਟਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ। ਕਵਾਡ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵੀ ਹੋਈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਫੂਮਿਓ ਕਿਸ਼ਿਦਾ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਕਿਸ਼ਿਦਾ ਨੇ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਲਈ ਟੈਲੀਫੋਨ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਮਾਰਚ 2022 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਿਸ਼ਿਦਾ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਦੀ ਸ਼ੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ
ਕਵਾਡ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਮਈ 2022 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਵਾਡ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜਾਪਾਨ ਨਾਲ ਵੀ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਸਤੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਮੁੜ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇ। ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੂਮਿਓ ਕਿਸ਼ਿਦਾ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਜਾਪਾਨ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵੀ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲ ਬਣ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ, ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਰਗੇ ਰਣਨੀਤਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਅਟੱਲ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸੱਦੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਜਾਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਨ।