RSS ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਲੱਗੀਆਂ ਸੰਘ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ?, ਪੜ੍ਹੋ ਪੂਰਾ ਵੇਰਵਾ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 22 ਜੁਲਾਈ 2024- ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ (RSS) ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੇ ਆਈਟੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਮਿਤ ਮਾਲਵੀਆ ਨੇ ਵੀ ਆਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ੌਟ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 58 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ।
RSS ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚਰਚਾ ਇਹ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ, ਆਰਐਸਐਸ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਕੀ ਹੈ? ਆਰਐਸਐਸ ਤੇ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ? ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ, ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਆਰਐਸਐਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਆਜ ਤਕ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਰਟੀਕਲ ਜ਼ਰੀਏ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ।
ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮਸੇਵਕ ਸੰਘ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੇਸ਼ਵ ਬਲਰਾਮ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। RSS ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ 27 ਸਤੰਬਰ 1925 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸੰਘ ਆਪਣੇ 93 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ 2025 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਗਠਨ 100 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਅਖਾੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਸੰਘ ਇਸ ਵੇਲੇ ਵੱਡਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਸੰਘ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ 17 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੈਮੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਸੰਘ ਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਕੇਲਕਰ, ਭਾਉਜੀ ਕਾਵਰੇ, ਅੰਨਾ ਸਾਹਨੇ, ਬਾਲਾਜੀ ਹੁਦਰ, ਬਾਪੂਰਾਵ ਭੇਦੀ ਆਦਿ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।
ਸੰਘ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕੀ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਸਭ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤੈਅ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚਾਰ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ 1926 ਨੂੰ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਨਾਂ 'ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ' ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਆਰਐਸਐਸ ਮੁਖੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੰਬਰ 1929 ਵਿੱਚ ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਰਐਸਐਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਆ
ਇਸ ਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਮਾਗ਼ੀ ਹਲਚਲ ਹੋਈ। ਤਿੰਨ ਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ: ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ, ਜਰੀਪਤਕਾ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤੋਦਵਾਰਕ ਮੰਡਲ। ਵੋਟਿੰਗ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਈ ਅਤੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹਾਜ਼ਰ 26 ਮੈਂਬਰਾਂ 'ਚੋਂ 20 ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
'ਨਮਸਤੇ ਸਦਾ ਵਤਸਲੇ ਮਾਤ੍ਰਭੂਮੇ' ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਨਾਲ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਵਿਚ ਸੰਘ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਸੰਘ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਜਿਮਨੇਜ਼ੀਅਮ ਜਾਂ ਅਖਾੜਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ। ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਫਿੱਟ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਬਣਨਾ ਉਸਦੀ ਕਲਪਨਾ ਵਿੱਚ ਸੀ।
RSS ਦਾ ਦਾਇਰਾ
ਆਰਐੱਸਐੱਸ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੱਖਿਅਤ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ 80 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਨ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਜਾਂ ਸਬੰਧਤ ਸੰਗਠਨ ਹਨ। ਸੰਘ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ 40 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਘ ਦੀਆਂ 56 ਹਜ਼ਾਰ 569 ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕਰੀਬ 13 ਹਜ਼ਾਰ 847 ਹਫ਼ਤਾਵਾਰੀ ਮੰਡਲੀਆਂ ਅਤੇ 9 ਹਜ਼ਾਰ ਮਾਸਿਕ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵੀ ਹਨ। ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਬ੍ਰਾਂਚਾਂ 'ਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ 50 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਬ੍ਰਾਂਚਾਂ 'ਚ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਤਹਿਸੀਲ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 55 ਹਜ਼ਾਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ
ਸੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੰਬੇ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਈ ਉਪਲਬਧੀਆਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਵਰੀ 1948 ਵਿੱਚ ਆਰਐਸਐਸ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਿਤਾ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨੂੰ ਸੰਘ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਸੰਘ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਗੁਰੂ ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਸੰਘ ਤੋਂ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸੰਘ 'ਤੇ 1975 ਤੋਂ 1977 ਤੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਦਸੰਬਰ 1992 ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜਿਦ 6 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਸੰਘ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਵੱਖਰਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾਇਆ
ਆਰਐਸਐਸ ਨਾ ਤਾਂ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਭਾਈਵਾਲ ਬਣੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ। ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਕਦੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਵਰਗੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਸੀ। 1942 ਦੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਆਰਐਸਐਸ ਦੀ ਕੋਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸੰਘ ਨੇ ਤਿਰੰਗੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ।
RSS ਨੇ ਵੀ ਤਿਰੰਗੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ
ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਮੁਖ ਪੱਤਰ ਦਿ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਨੇ 17 ਜੁਲਾਈ 1947 ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡੇ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭਗਵਾ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ 22 ਜੁਲਾਈ 1947 ਨੂੰ ਤਿਰੰਗੇ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਖੁਦ ਇਸ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਸੰਘ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਤਿਰੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਹਿਰਾਇਆ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਰਐਸਐਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਕੱਟੜ ਵਿਰੋਧੀ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਥਾਂ ਦੇਣ ਲੱਗੇ।
ਇਹ ਵੀ ਸੰਘ ਦਾ ਇੱਕ ਚਿਹਰਾ ਸੀ
ਸੰਘ ਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇੱਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ। 1962 ਵਿਚ ਚੀਨ ਦੇ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਰਐਸਐਸ ਨੇ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਸਦ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹਿਰੂ ਨੇ 1963 ਵਿਚ ਸੰਘ ਨੂੰ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਵਿਚ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ 1965 ਦੀ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਸੰਘ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1977 ਵਿੱਚ, ਆਰਐਸਐਸ ਨੇ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਰਾਕ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਲਈ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਆਰਐਸਐਸ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੰਘ ਦੇ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੇ ਹੀ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸੰਘ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਸਤਰ ਪੂਜਾ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ ਅੰਦੋਲਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੰਘ, ਜੋ ਕਦੇ 25 ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅੱਜ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੰਗਠਨ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ।