ਤਿੱਬਤ : ਇੱਥੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇੱਕ ਹੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਾਂ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਇਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਪਤਨੀ ਦੇ ਕਈ ਪਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਬਾਰੇ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣੋ।
ਦੀਪਕ ਗਰਗ
ਕੋਟਕਪੂਰਾ 23 ਫਰਵਰੀ 2023 -
ਅਸੀਂ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹੀ ਔਰਤ ਯਾਨੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਦੇ ਪੰਜ ਪਤੀਆਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਦੇ ਆਏ ਹਾਂ। ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਪੰਜ ਪਾਂਡਵਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਉਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਥਾ ਅਜੇ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਕਈ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਆਮ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਨੇਪਾਲ, ਹਿਮਾਚਲ ਅਤੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਕਿੰਨੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁ-ਵਿਆਹ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਨ, ਪਰ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਪਰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਆਮ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਮਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਜਿੱਥੇ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਅਜਿਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬਚੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮੇਲਵਿਨ ਸੀ ਗੋਲਡਸਟੀਨ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿਦਵਾਨ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਭਰਾਤਰੀ ਬਹੁ-ਵਿਆਹ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਦੋ, ਤਿੰਨ, ਚਾਰ ਭਰਾ ਇੱਕੋ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੌਣ ਕਿਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦਾ। ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਆਮ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਘੱਟ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਬਾਕੀ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਪਤਨੀ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਹੁਣ ਇਹ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵਰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਹਾਂ ਜੇ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਡਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਖ਼ਰ ਤਿੱਬਤ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਰਿਵਾਜ ਕਿਉਂ ਬਣ ਗਿਆ?
ਚੀਨ ਦੇ ਤਿੱਬਤ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਿਆਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ। ਮੇਲਵਿਨ ਦੇ ਲੇਖ ਅਨੁਸਾਰ 1950 ਤੱਕ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1 ਲੱਖ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35% ਵਿਆਹ ਯੋਗ ਉਮਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਭਿਕਸ਼ੂ ਸਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਭਿਕਸ਼ੂ ਬਣਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਛੋਟੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਉਹੀ ਰਿਵਾਜ਼ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਜਿਸ ਕੋਲ ਕੋਈ ਜਾਇਦਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਨੂੰ ਨਾਈਟਹੁੱਡ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਇੱਕੋ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਜੋ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਲੈਕੇ 1959 ਤੋਂ 1960 ਤੱਕ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਰਿਵਾਜ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਇੱਥੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੈਵਿਕ ਪਿਤਾ ਦਾ ਪਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਸਾਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਿਤਾ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਿਰਫ਼ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਵਜੋਂ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ। ਕਈ ਵਾਰ ਬੇਟਾ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਕੋਈ ਬੱਚੇ ਨਾ ਹੋਣ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਅਜਿਹੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਿਵਾਜ ਦੂਰ-ਦਰਾਡੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹਨ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਰੁਟੀਨ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ
ਇੱਥੇ ਸਵਾਲ ਇਹ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਤਣਾਅ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂ ਸਮਾਂ ਕਿਵੇਂ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਮੇਵਲਿਨ ਗੋਲਡਸਟੀਨ ਦੇ ਲੇਖ ਵਨ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਸ਼ੇਅਰ ਏ ਵਾਈਫ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਦਹਾਕੇ ਬਿਤਾਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੇੜਿਓਂ ਦੇਖਿਆ। ਉਹ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਿੱਬਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਝਗੜਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਬਹੁ-ਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।
ਵਿਆਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਸਾਧਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਅਤੇ ਵਹੁਟੀ ਵਿਚਕਾਰ ਬੈਠਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਦੂਜੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਗਵਾਹਾਂ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਘਰ ਵਿਚ ਵਹੁਟੀ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਸਭ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਭਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਪਤਨੀ ਇਕੱਲੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ।
ਘਰਵਾਲੀ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਵੜਨਾ ਕਦੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਹੈ
ਬਹੁ-ਵੰਡ ਨਾਲ ਕਈ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਵਾਲ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵੰਡ, ਜਾਂ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਕਿਸ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਸਾਇਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੋਪੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਔਰਤ ਮਰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਮਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਟੋਪੀ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਦੂਸਰੇ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਕੋਈ ਵੀ ਭਰਾ ਅੰਦਰ ਰਹੇਗਾ, ਬਾਕੀ ਕਮਰੇ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਵੜਨਗੇ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਪਿਤਾ ਇਸ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਜੈਵਿਕ ਪਿਤਾ ਬਾਰੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਪੁੱਛਦਾ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪੁੱਛ-ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਰਦ ਹੋਣ ਤਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਫੇਰ ਅਪਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਖੁਦ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ
1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਚੀਨੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੇ ਵਧਣ ਨਾਲ, ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਆਇਆ, ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁ-ਵਿਆਹੁਤਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਲ 1988 ਵਿੱਚ, ਤਿੱਬਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਲਗਭਗ ਹਜ਼ਾਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 13 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਇਸ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਤਿੱਬਤ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁ-ਪਤੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸੀਮਤ ਵਰਗ ਵਿਚ ਵੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਨੀਆ 'ਚ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਔਰਤ ਨੇ ਕਈ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਮਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਏਕਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਟੂਪੀ-ਕਾਵਾਹਿਬ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਕਈ ਹੋਰ ਕਬੀਲੇ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਜਾਂ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਹਿਮਾਚਲ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਦੇ ਕਈ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਹੁਣ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਾਂ ਭਾਵੇਂ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। 1959 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਜਦੋਂ ਉਥੋਂ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਬਦਲਿਆ ਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਨਵੀਂ ਬਣ ਗਈ। ਓਹੀਓ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਤਿੱਬਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੇਲਵਿਨ ਗੋਲਡਸਟੀਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁ-ਵਿਆਹ ਦਾ ਅੰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਅਜੇ ਵੀ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਕਈ ਪੇਂਡੂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੌਲੀਐਂਡਰੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।